Romeinse Vicus aan de Rijn

Sinds begin 2017 is met enige regelmaat de Pop-Up ArcheoHotspot Romeinse vicus aan de Rijn te vinden in Alphen aan den Rijn, Zwammerdam en Leiden. Je kunt deze ArcheoHotspot meestal herkennen aan de groene legertent, die dient als onderzoekstent en TENToonstellingsruimte. Tijdens de openingstijden kun je zelf meehelpen bij het onderzoek naar het Romeinse kampdorp (vicus) van deze plaatsen en het vak van archeoloog ontdekken.

Wanneer de Pop-Up ArcheoHotspot open is, kun je het team archeologen van projectgroep Romeinse vicus aan de Rijn helpen bij het onderzoeken van opgravingsvondsten uit de Romeinse tijd. Deze vondsten komen uit oudere opgravingen die in de genoemde plaatsen zijn gedaan en liggen normaal gesproken opgeslagen in archeologische depots. Je kunt bij de ArcheoHotspot terecht voor informatie over de opgravingen, maar ook om het aardewerk en andere vondsten te bekijken en zelf mee te helpen met het onderzoek. De archeologen geven uitleg over Romeins Alphen aan den Rijn, Zwammerdam of Leiden en het dagelijkse leven van tweeduizend jaar geleden en helpen je met de activiteiten. Langs de hele Rijn stonden forten met dorpjes (vici) eromheen. De archeologen willen al die plaatsen langs en de vondsten en andere gegevens van de oude opgravingen, die nooit of niet helemaal, zijn gepubliceerd, onderzoeken.

Romeinse vicus in Alphen aan den Rijn

Alphen aan den Rijn heette Albaniana in de Romeinse tijd. In hartje Alphen, op de plaats waar nu winkels met kleding, speelgoed, brillen of elektronica staan en waar je een ijsje of een frietje kunt eten, werd in het jaar 41 na Chr. een fort (castellum) voor hulptroepen gebouwd. In dat fort bivakkeerden ongeveer vijfhonderd soldaten. Het huidige Rijnplein bevindt zich tussen het vroegere fort en de Rijn. Rond het fort lag een kampdorp (vicus). Hier woonden en werkten handelaren, ambachtslieden en familie van de soldaten. Alles in de vicus stond in dienst van de soldaten in het fort. Er waren allerlei winkels, eettentjes en bars te vinden. Al vanaf 1950 hebben archeologen en amateurs van dit dorp resten gevonden. Onder de huidige ING-bank, de Hoogvliet en de Adventskerk, in de Julianastraat en de Wilhelminalaan.

Romeinse vicus in Zwammerdam

Zwammerdam ligt aan de Rijn, tussen Bodegraven en Alphen aan den Rijn en net buiten het centrum, op Landgoed Hooge Burch, stond bijna tweeduizend jaar geleden ook een Romeins fort. Het heette in de Romeinse tijd Nigrum Pullum. Nu is op die plek de zorginstelling Ipse de Bruggen voor verstandelijke gehandicapten te vinden. En Grand Café De Haven, waar zich een tentoonstellingsruimte over Nigrum Pullum bevindt. Bij het fort zijn zes Romeinse schepen gevonden, de beroemde Zwammerdamschepen. En ook in Nigrum Pullum lag een kampdorp, een vicus. In de jaren ’70 werden de eerste resten van de vicus gevonden.

Romeinse vicus in Leiden Roomburg

Leiden heette in de Romeinse tijd Matilo. Tussen de huidige wijken Roomburg en Meerburg, in het zuidoosten van Leiden, stond ook bijna tweeduizend jaar geleden – net zoals in Alphen aan den Rijn en Zwammerdam – een Romeins castellum. Het stond op de splitsing van de Rijn en het Kanaal van Corbulo, precies op de plek waar je nu in Park Matilo kunt fietsen, wandelen, spelen en tuinieren.

Rondom het fort zijn ook in Leiden veel resten van de vicus gevonden. In de jaren ’60 kwamen bij opgravingen de eerste sporen van bewoning tevoorschijn en volgden nog vele daarna.

Veel van deze opgravingen en de vondsten daarvan zijn nooit verder bestudeerd of met elkaar of met het bijbehorende fort in verband gebracht. Een groep archeologen, verenigd in het project Romeinse vicus aan de Rijn, probeert antwoord te vinden op vragen over ontstaan en duur van het kampdorp, de herkomst van de bewoners en de functie van het dorp. Ook onderzoeken ze het dagelijkse leven, de uitgeoefende ambachten en de manier waarop de bewoners met de soldaten van het fort en de lokale bevolking omgingen. De resultaten worden gepubliceerd in wetenschappelijke boeken en in publieksboeken.

Projectgroep Romeinse vicus aan de Rijn

Het project is een samenwerking tussen ArcheoHotspots en Romeinse Vicus aan de Rijn en wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-Holland, gemeente Alphen aan den Rijn, gemeente Leiden, het Prins Bernhard Cultuurfonds en Stichting Ontsloten Verleden.

Houd de facebookpagina in de gaten voor de laatste activiteiten.