Vondst van de Maand Erfgoedhotspot Zwolle
Tussen de vondsten van de beerkelder van het Fraterhuis te Zwolle, aangetroffen bij archeologisch onderzoek in 1986, bevindt zich een bronzen doosje met deksel. Op de plek waar deze beerkelder werd gevonden, woonden vanaf 1384 de broeders van het Gemene Leven. Zij leefden volgens de geloofsstroming van de Moderne Devotie en hielden er, in navolging van het leven van Christus, een eenvoudig en sober leven op na.
Zeven sacramenten
Binnen de Katholieke Kerk is het voor de mens mogelijk om dichter tot God te komen door gewijde handelingen uit te voeren. Er zijn in totaal zeven sacramenten: het doopsel, het vormsel, de heilige communie of eucharistie, de biecht, de ziekenzalving, de priesterwijding en het huwelijk. De handelingen mogen alleen door priesters, bisschoppen en/of de paus worden uitgevoerd. Een belangrijk onderdeel van de ceremonie is de zalving met heilige oliën. Er zijn drie soorten heilige oliën: het chrisma, te gebruiken bij het doopsel en vorming, de catechumenenolie, ook wel olie van de geloofsleerlingen genoemd en de ziekenolie. Voor de Katholieke Kerk betekent het uitvoeren van een sacrament een directe handeling van Jezus Christus die teruggaat op zijn woord en leven.
Chrismatorium uit het Fraterhuis
Door de overige vondsten in de beerkelder van het Fraterhuis kan het chrismatorium gedateerd worden in de late veertiende eeuw en vijftiende eeuw. Het oliedoosje heeft een cilindrische vorm en het deksel doet denken aan de vorm van een kerktoren. Het deksel is verder voorzien van een schroefdraad en een afgeplat driebladerig motief waarvan het bovenste blad in een ruit uitloopt. Mogelijk heeft het chrismatorium behoort bij een set van twee of drie oliedoosjes. Bekende zestiende- en zeventiende-eeuwse exemplaren zijn meestal per doosje voorzien van letters: S.C. voor Sanctum Chrisma (chrismaolie), S.O. voor Olem Salutis (catechumenenolie) en O.I. voor Oleum Infirmorum (ziekenolie). Het Zwolse chrismatorium heeft helaas geen (merk)tekens en het gebruik is dan ook niet duidelijk. Vanwege de context waar het chrismatorium is gevonden, lijkt het het meest voor de hand te liggen dat het doosje olie heeft bevat voor de priesterwijding of het geven van het laatste sacrament.
ANNO Stadsmuseum Zwolle
De vondst van de Maand is tot 27 maart 2024 te zien in de Erfgoedhotspot in ANNO Stadsmuseum Zwolle!
Afbeeldingen
Afb.1. Foto chrismatorium, hoogte 5,7 cm (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb.2. De Zeven Sacramenten, Rogier van de Weyden, 1440-1445 (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen)
Afb.3. Detail met chrismatorium van De Zeven Sacramenten, Rogier van de Weyden, 1440-1445 (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen)
Bijdragers
Publiekscoördinator Erfgoed
Geertje Havers
Dit is een verhaal van
