Bij het Meldpunt Archeologie meldde zich een man met metalen object. Aan huisarcheoloog Alexander van de Bunt de taak om te achterhalen wat het is, waar het vandaan komt en of het überhaupt een archeologisch object is. In deze aflevering van Vondst van de Schervendokter vertelt hij over de determinatie van dit mysterieuze gesteente.
‘Het leek wel of ik in een spannende film zat’, vertelt archeoloog Alexander van de Bunt. ‘De melder had zijn vondst meegebracht in een grote, zwarte koffer en werd vergezeld door twee mannen.’ De melder bewaakte zijn vondst zorgvuldig. ‘Het brokstuk van metaal moest een meteoriet zijn, dacht de vinder. Met een kompas ernaast toonde hij aan dat het stuk magnetisch was, de naald sloeg uit in de richting van de steen.’
Meteoriet, of niet?
In Nederland zijn tot op heden maar zeven stenen geclassificeerd als meteoriet. Zo’n buitenaards object vinden is dus heel bijzonder, zegt Alexander. ‘Onder meer vanwege de vindplek was ik niet overtuigd van het buitenaardse karakter van dit object. De melder vond het object namelijk net onder de oppervlakte aan de rand van de Veluwe. Dit gebied was in de Vroege Middeleeuwen een van de belangrijkste ijzerproductiecentra van Noordwest-Europa.’
De melder was nog niet overtuigd…
Als archeoloog houdt Alexander zich voornamelijk bezig met het bestuderen van dingen die door mensen zijn nagelaten. Objecten uit de ruimte vallen daar dus buiten. Daarom schakelde Alexander een astronoom in voor een second opinion. Tijdens een Meteorieten determinatiedag in Naturalis in Leiden bogen drie experts zich over de vondst.
Alexander van de Bunt / Landschap Erfgoed Utrecht - 2017
Kraters door verhitting
In een paar minuten waren de experts eruit. Er waren geen aanwijzingen dat het object door de dampkring was gekomen. Want, zo vertelden zij, door verhitting zouden er kleine ronde kratertjes te zien moeten zijn. Helaas, géén meteoriet. Een fikse teleurstelling voor de melder. Maar wat had hij dan wel gevonden? ‘Een stuk ijzeroer, een soort ijzererts dat dicht onder het maaiveld wordt gedolven en dient als grondstof voor ijzerproductie. Dergelijke brokken ijzeroer komen met name voor in Oost-Nederland en hebben verschillende verschijningsvormen.’
Wapens en sieraden
Op de stuwwallen van de Veluwe is in de vroege middeleeuwen 50.000 ruim ton ijzererts gewonnen. Deze enorme hoeveelheid ijzer was een belangrijke stimulans voor de handel en nijverheid in Dorestad. Om 1 kilo bruikbaar ijzer te krijgen was ruim 13 kilo ijzererts nodig. Daarvan maakte men weer wapens, werktuigen, sieraden en kleding accessoires. Het Veluws ijzer heeft flink bijgedragen aan het succes van Dorestad als handelsnederzetting. Gaat het hier dan om een bijzondere vondst? Niet echt, volgens Alexander. ‘Het is geen archeologische topvondst. Maar het zegt wel wat over de veelzijdigheid van alle grondstoffen die hier in de Nederlandse bodem voorkomen.’
Dit stuk ijzeroer is gevonden aan de rand van de Veluwe.
Ook iets gevonden?
Iedereen die een archeologische vondst doet, is wettelijk verplicht dit te melden. In Utrecht kan dit bij het Meldpunt Archeologie van Landschap Erfgoed Utrecht. Je helpt zo niet alleen mee de geschiedenis van de provincie in kaart te brengen, onze experts vertellen je bovendien graag meer over de achtergronden van je vondst.
Bijdragers
Landelijk coördinator
Alexander van de Bunt
Dit is een verhaal van
Landschap Erfgoed Utrecht
Meer info →
UtrechtAltijd
Meer info →