ieraden maken de vrouw! Vooral zo’n mooie mantelspeld van zilver, versierd met een halfedelsteen uit India. Deze bijzondere fibula is gevonden in Wijk bij Duurstede. In deze aflevering van Vondst van de Schervendokter vertelt onze huisarcheoloog Alexander van de Bunt meer over deze ‘veiligheidsspeld’.
Met een fibula kon men een mantel en andere kledingstukken op de schouder vastzetten. Een hedendaagse veiligheidsspeld benadert het meest het concept van een fibula. Deze spelden komen in vele soorten en maten voor, daterend vanaf de ijzertijd tot in de Middeleeuwen.
Broche met edelsteen
Deze bijzondere Middeleeuwse fibula is gevonden in Wijk bij Duurstede en is te dateren in de vroege middeleeuwen (485-555 na Chr.). Van dit exemplaar is helaas de naald aan de achterkant afgebroken, maar verder is deze in bijzonder mooie staat. Dit model wordt een schijffibula genoemd. Deze werd niet alleen gebruikt om kleding mee vast te maken, het was ook een sieraad, een soort broche. De fibula is van zilver en ingezet met een parel en Almandijn, een rode halfedelsteen uit India.
Tot op de dag van vandaag houden dit soort edelstenen uit India onderzoekers bezig. Men dacht namelijk lange tijd dat de Middeleeuwen na het instorten van het Romeinse Rijk een tijd was van verval en volksverhuizingen. Maar door dit soort vondsten blijkt dat mensen bijzonder veel moeite deden om edelstenen als Almandijn te importeren, die vervolgens verwerkt werden in mooie sieraden.
Tot op de dag van vandaag houden dit soort edelstenen uit India onderzoekers bezig.
Sieraad met status
Dit type schijffibula werd doorgaans gedragen door vrouwen. De eigenaresse van dit sieraad is waarschijnlijk een dame van hoge komaf. Met het dragen van een mooie fibula, van brons, zilver of in het zeldzame geval zelfs van goud, kon je laten zien hoe rijk je was. Het meegeven van zo'n sieraad aan iemand in een graf is een getuigenis op zich, wat ons veel kan vertellen over de status en prestige van de draagster.
Alexander van de Bunt / Landschap Erfgoed Utrecht - 2019
Rijengrafveld met schijffibula’s
In de provincie Utrecht kennen we dit soort schijffibulae voornamelijk uit het Merovingische rijengrafveld van Rhenen. Dat is een grafveld dat in 1951 werd ontdekt. Er zijn meer dan 1100 begravingen uit de vierde tot en met de achtste eeuw na Chr. In enkele graven zijn schijffibula’s meegegeven aan de overledene voor in het hiernamaals.
Deze schijffibula is gevonden door Ronald Dorresteijn in Wijk bij Duurstede in 2017.
Ook iets gevonden?
Iedereen die een archeologische vondst doet, is wettelijk verplicht dit te melden. In Utrecht kan dit bij het Meldpunt Archeologie van Landschap Erfgoed Utrecht. Je helpt zo niet alleen mee de geschiedenis van de provincie in kaart te brengen, onze experts vertellen je bovendien graag meer over de achtergronden van je vondst.
Bijdragers
Landelijk coördinator
Alexander van de Bunt
Dit is een verhaal van
Landschap Erfgoed Utrecht
Meer info →
UtrechtAltijd
Meer info →