Een back-up wapen, zakmes en pronkstuk. De pugio, een soort dolk, had waarschijnlijk vele functies. In deze aflevering van Vondst van de Schervendokter vertelt onze huisarcheoloog Alexander van de Bunt meer over deze dolk.
Wanneer het op het slagveld aankwam op een man-tot-mangevecht kon de soldaat naar zijn pugio grijpen om het gevecht zo snel mogelijk te beslechten. Deze pugio, een dolk met een tweesnijdend blad, was waarschijnlijk bedoeld als tweede of back-up wapen. De pugio werd ook gebruikt voor hele andere doeleinden, bijvoorbeeld als zakmes of pronkwapen.
Uitrusting soldaten
De pugio werd eerst hoofdzakelijk door officieren van de hulptroepen of legionairs gedragen, later ook gewoon door de auxiliarii (hulptroepen). De standaarduitrusting van een Romeinse soldaat bestond onder meer uit wapentuig ter verdediging of aanval. Denk hierbij aan de helm (galae), schild (scutum) en de bepantsering (lorica segmentata) ter bescherming van het lichaam. Voor de aanval had een legionair een zwaard (gladius), werpspeer (pilum) en dus ook de dolk (pugio) tot zijn beschikking.
De pugio was het voorkeurswapen voor moorden en zelfmoord
Alexander van de Bunt / Landschap Erfgoed Utrecht - 2017
Voorkeurswapen moord
Buiten het Romeinse leger werden gesierde dolken gedragen door ambtenaren, afhankelijk van hun functie en rang. Sommigen droegen verborgen dolken tegen onvoorziene omstandigheden. De pugio was onder andere het voorkeurswapen voor moorden en zelfmoord. Zo gebruikten bijvoorbeeld de samenzweerders tegen Julius Ceasar pugiones om hem neer te steken.
Zelf betalen
Onder keizer Augustus werd het Romeinse leger gestandaardiseerd. Toch bleven de uitrustingsstukken van de verschillende milities sterk variëren, omdat ze deze zelf moesten bekostigen. Dit gold dus ook voor de pugio. Aan de staat en de kwaliteit van de uitrusting van een Romeinse soldaat kon je dus zien hoe welvarend deze soldaat was, en of hij het belangrijk vond om te investeren in zijn uitrusting.
Bij de sanering van de gasfabriek aan de Oranjestraat (1988-1998) in Woerden hebben amateurarcheologen zeer veel vondsten uit de Romeinse tijd gedaan. Topstukken zijn onder meer twee complete dolken, waarvan één met een schede. Deze zijn gevonden door Andre van der Ende.
Ook iets gevonden?
Iedereen die een archeologische vondst doet, is wettelijk verplicht dit te melden. In Utrecht kan dit bij het Meldpunt Archeologie van Landschap Erfgoed Utrecht. Je helpt zo niet alleen mee de geschiedenis van de provincie in kaart te brengen, onze experts vertellen je bovendien graag meer over de achtergronden van je vondst.
Bijdragers
Landelijk coördinator
Alexander van de Bunt
Dit is een verhaal van
Landschap Erfgoed Utrecht
Meer info →
UtrechtAltijd
Meer info →