ArcheoHotspots Zeeland: Aardenburg

ArcheoHotspot in Aardenburg
Op 20 augustus opende Cultuurforum Aardenburg, in samenwerking met Erfgoed Zeeland, specialisten van de Universiteit Gent en gemeente Sluis de nieuwste ArcheoHotspot Zeeland. De ArcheoHotspot in Cultuurforum Aardenburg is er voor iedereen die nieuwsgierig is naar archeologie, wetenschap en historische verhalen.

Wat gaan we doen?
Bij archeologisch onderzoek in 2022 in Sint Anna ter Muiden zijn veel middeleeuwse ballaststenen opgegraven door Artefact!. Het is nog niet bekend waar deze stenen vandaan komen of welk verhaal ze vertellen. In onze ArcheoHotspot gaan vrijwilligers samen met archeologen en geologen aan de slag om te ontdekken waar ze vandaag komen en welke verhalen achter de stenen schuilen.

Wat is er bekend over ballaststenen?
Uit eerder onderzoek blijkt dat de ballaststenen in de Middeleeuwen gebruikt werden voor het stabiel houden van schepen. Zonder de stenen zouden de schepen kantelen en zinken. De ballasstenen werden meegenomen uit het land waar het schip vertrok, bijvoorbeeld Litouwen, Engeland of Italië, en ergens anders weer uitgeladen, verhandeld of hergebruikt.

Hoe komen ballasstenen in Sint Anna ter Muiden? In de Middeleeuwen was Brugge één van de belangrijkste handelssteden van noordwest Europa. Door het dichtslippen van de waterwegen konden grote zeeschepen Brugge op een bepaald moment niet meer bereiken. Daarom werd handelswaar (en de ballasstenen), zoals zijde en stokvis, van grote zeeschepen over geladen op kleinere schepen in de haven van Sint Anna ter Muiden, waar grote zeeschepen nog wel konden aanmeren. Sint Anna ter Muiden was in deze periode een stad met stadsrechten en een voorhaven voor Brugge.

Burgerparticipatie in het kader van het verdrag van Faro
Aan het einde van het project wordt duidelijk hoeveel verschillende soorten natuursteen er gevonden zijn, waar ze vandaan komen en welke verhalen achter de stenen schuilen. De verzamelde inzichten zullen worden verwerkt in een wetenschappelijk rapport, dus de inzet van de vrijwilligers draagt écht bij aan nieuwe kennis en inzichten over onze streek. Naast hun bijdrage aan de wetenschap en het beter leren kennen van onze bijzondere geschiedenis, maken de vrijwilligers kennis met andere enthousiaste erfgoedliefhebbers. Samen plezier beleven, daar gaan we binnen dit project voor!

Iedereen is van harte welkom
We nodigen iedereen uit om langs te komen om mee te kijken met de uitwerking van dit archeologisch onderzoek. Stel je vragen aan de experts en leer meer over gevonden voorwerpen en hun historische en archeologische verhalen.

Openingsuren van de ArcheoHotspot
Fase 2 van deze ArcheoHotspot gaat van start!

Eind augustus opende Cultuurforum Aardenburg de tweede ArcheoHotspot in Zeeland. Sindsdien is er veel werk verzet en werden er 10 bigbags met ballaststenen in record tempo verwerkt. Maar liefst 3000 stenen met een totaalgewicht van ruim 5 ton werden binnen een maand schoongemaakt, gedetermineerd en gesorteerd. Wie meer wil weten over de resultaten van fase I moet nog even geduld hebben, want het onderzoek loopt nog. We kunnen wel alvast verklappen dat er steensoorten gevonden zijn die nog nooit eerder in de Zwinstreek zijn aangetroffen, wat leid tot nieuwe historische inzichten. Deze inzichten hebben ertoe geleid dat het project nog een vervolg krijgt om extra gegevens te verzamelen.

Fase twee: meten en wegen met behulp van vrijwilligers
Omdat de stenen dit keer aanzienlijk groter lijken te zijn dan eerder opgegraven stenen in andere voorhavens van Brugge is het waardevol om aanvullende gegevens te verzamelen en deze te vergelijken met die van andere opgravingssites uit bijvoorbeeld Hoeke. Om het vermoeden te bevestigen, wordt een controlegroep van ongeveer 1000 stenen samengesteld, gemeten en gewogen. Ook hier is de hulp van vrijwilligers van onschatbare waarde.

Kom meekijken en stel je vragen aan specialisten
Het project heeft ertoe geleid dat vrijwilligers, betrokkenen, bezoekers en inwoners uit Aardenburg steen en geschiedenis met andere ogen zijn gaan bekijken. De stenen vertellen ons namelijk een verhaal, over hun herkomst en als tool om middeleeuwse schepen te ballasten. Een verhaal dat nog steeds relevant is waardoor je met andere ogen naar de grote zeeschepen van nu kijkt. Dit is je kans om te delen in de verwondering over het verleden, om meer te leren en om in gesprek te gaan met archeologen en geologen. De werkzaamheden beginnen vanaf maandag 27 oktober en dan telkens op maandagen en zaterdagen van 10 tot ca.15 uur. Natuurlijk is iedereen weer van harte welkom om mee te kijken en vragen te stellen aan experts. Ook hier geldt weer: heb (ballast)stenen gevonden? Breng ze dan mee en laat ze vrijblijvend onderzoeken door onze specialisten. Wil je er zeker van zijn dat er een specialist aanwezig is of kan je niet op een van de open dagen? Mail dan naar info@cultuurforumaardenburg.nl en maak een afspraak.

Samenwerken
Deze ArcheoHotspot is een samenwerking tussen Erfgoed Zeeland, Cultuurforum Aardenburg, Universiteit Gent, Stichting ArcheoHotspots, Gemeente Sluis, Artefact! Advies en onderzoek in erfgoed en Edufact! Advies in Erfgoed.